Μονάδα Νευροκαρδιολογίας

Η διαρκής, δυναμική και αμφίδρομη αλληλεξάρτηση καρδιάς και εγκεφάλου, έχοντας αναφορές ήδη από την αρχαιότητα, αποκτά ολοένα αυξανόμενο ενδιαφέρον στη σύγχρονη ιατρική.

Η καρδιακή δυσλειτουργία μπορεί να συνοδεύεται από οξείες ή σταδιακά εξελισσόμενες ανατομικές και λειτουργικές εγκεφαλικές αλλαγές, με αποτέλεσμα σημαντικά ποσοστά συμπεριφορικής διαταραχής, αναπηρίας και θνητότητας. Συχνά, κολπική μαρμαρυγή, στεφανιαία νόσος και καρδιακή ανεπάρκεια συνοδεύονται από νευρολογικές επιπτώσεις, όπως το αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο, η κατάθλιψη ή η άνοια. Αντίστροφα, εγκεφαλικές παθήσεις ή δυσλειτουργίες του νευρικού συστήματος όπως η υπαραχνοειδής αιμορραγία, το φαιοχρωμοκύττωμα, η νόσος Parkinson’s συνδέονται με καρδιακή συμμετοχή που ποικίλλει σε βαρύτητα από ήπιες ηλεκτροκαρδιογραφικές αλλαγές έως μυοκαρδιακή βλάβη, συστολική καρδιακή δυσλειτουργία, συγκοπτικά επεισόδια, αρρυθμίες ή και αιφνίδιο θάνατο.

Παράλληλα, η υπερδραστηριότητα του συμπαθητικού νευρικού συστήματος συνδέεται στενά με καρδιαγγειακή νοσηρότητα. Συμμετέχει στην εκδήλωση αρτηριακής υπέρτασης, αρρυθμιών και μεταβολικού συνδρόμου, ενώ υπό έρευνα είναι η συνεισφορά του στην πρόκληση του συνδρόμου TakoTsubo. Οι πλέον χαρακτηριστικές είναι οι περιπτώσεις ασθενών με στηθαγχικές ενοχλήσεις ή ακόμα και έμφραγμα μυοκαρδίου, απουσία σημαντικής βαρύτητας στεφανιαίας νόσου. Ως αιτιολογικός παράγοντας μεταξύ άλλων πιθανολογείται και η υπέρμετρη συμπαθητική δραστηριότητα που μπορεί να οδηγήσει σε σπασμό στεφανιαίων αγγείων ή διαταραχές της στεφανιαίας μικροκυκλοφορίας.

Η υγιής και βέλτιστη λειτουργία του άξονα καρδιάς – εγκεφάλου έγκειται στην ισορροπία πολλαπλών και σύμπλοκων νευρικών, νευροορμονικών, μηχανικών και ηλεκτρομαγνητικών συστημάτων ελέγχου σε διακριτά και αλληλεξαρτώμενα επίπεδα. Η νευροκαρδιολογία αναφέρεται στη συστηματική μελέτη των φυσιολογικών και ανατομικών ιδιοτήτων του εν λόγω άξονα, με στόχο την πρόληψη και θεραπεία των νευρολογικής προέλευσης καρδιακών παθήσεων και αντίστροφα.

Η κλινική ομάδα του ιατρείου Νευροκαρδιολογίας της Α’ Καρδιολογικής Πανεπιστημιακής κλινικής απαρτίζεται από Καρδιολόγους και εκπαιδευόμενους καρδιολογίας με ειδικό ενδιαφέρον στους τομείς της νευροκαρδιολογίας, καρδιακής απεικόνισης, καρδιακής ανεπάρκειας, στεφανιαίας νόσου και αρτηριακής υπέρτασης και συνεπικουρείται από Νευρολόγο, Ψυχίατρο, Ψυχοθεραπευτή και Διαιτολόγο. Σε στενή συνεργασία με άλλα καρδιολογικά κέντρα της Αττικής, υποδέχεται από το 2019 περιστατικά σχετικά με το αντικείμενο και κυρίως με:

• έμφραγμα μυοκαρδίου χωρίς αποφρακτική στεφανιαία νόσο (MINOCA)
• σύνδρομο TakoTsubo
• ανεξήγητη συγκοπή
• κρυπτογενές ΑΕΕ
• σύνδρομα δυσαυτονομίας -ορθοστατικής υπότασης
• καρδιακής ανεπάρκειας

Για την ολοκληρωμένη διερεύνηση τέτοιων περιστατικών εφαρμόζονται κατά περίπτωση οι ακόλουθες διαγνωστικές εφαρμογές, σε συνεργασία με άλλες Μονάδες της κλινικής ή συνεργαζόμενα εργαστήρια:

• Περιπατητική καταγραφή αρτηριακής πίεσης και καρδιακού ρυθμού
• Υπερηχοκαρδιογραφική μελέτη (διαθωρακική/διοισοφάγειος)
• Μαγνητική τομογραφία καρδιάς
• Εργαστηριακός έλεγχος
• Δοκιμασία ανάκλισης
• Μικρονευρογραφία μυός
• Σπινθηρογράφημα νεύρωσης καρδιάς με MIBG
• Εκτίμηση stress με χρήση επικυρωμένων ερωτηματολογίων

Ερευνητικό έργο

• Υπό μελέτη θεραπείες Νευροτροποποίησης

Το ιατρείο συμμετέχει στη μελέτη ENDO-HF που στοχεύει στη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου και των συμπτωμάτων ασθενών με καρδιακή ανεπάρκεια, παρεμβαίνοντας στη συμπαθητική και παρασυμπαθητική καρδιακή νεύρωση.

• MINOCA (έμφραγμα μυοκαρδίου χωρίς αποφρακτική στεφανιαία νόσο)

Το ιατρείο σε συνεργασία με άλλα καρδιολογικά κέντρα της Αττικής εκπονεί μελέτη (PRISMA) για τη διερεύνηση της επίδρασης του τόνου του συμπαθητικού νευρικού συστήματος (ΣΝΣ) στην καρδιαγγειακή πρόγνωση των ασθενών με MINOCA. Είναι η πρώτη μελέτη καταγραφής MINOCA που θα περιλαμβάνει εκτίμηση παραμέτρων του ΣΝΣ και θα εντάξει αποκλειστικά ασθενείς με τεκμηριωμένη διάγνωση ΟΕΜ από μαγνητική τομογραφία καρδιάς (CMR).

• Σύνδρομο TakoTsubo

Το ιατρείο σε συνεργασία με άλλα καρδιολογικά κέντρα της Αττικής εκπονεί μελέτη παρατήρησης για τη διερεύνηση της επίδρασης του τόνου του συμπαθητικού νευρικού συστήματος (ΣΝΣ) στην αποκατάσταση της γεωμετρίας και λειτουργικότητας της αριστερής κοιλίας ασθενών με σύνδρομο TakoTsubo.

Συμμετέχει στην παγκόσμια αναδρομική και προοπτική μελέτη καταγραφής περιστατικών TakoTsubo InterTAK.

Υπεύθυνος: Ιωάννης Λεοντσίνης, Επικουρικός Επιμελητής ΕΣΥ